Rantiye devlet Kuramı ve Arap Ayaklanmaları: Bir değerlendirme

Özet

Bu makale Arap ayaklanmalarının Rantiye Devlet Kuramı (RDK) açısından sonuçlarını analiz etmektedir. RDK öncelikle petrol gelirlerinin petrol üreten ükelerin ekonomileri, devlet yapıları ve devlet-toplum ilişkileri üzerinde yaptığı etkileri incelemiştir. Ancak özellikle 2000’li yıllarda araştırmalar büyük ölçüde rantiye devlet-demokrasi ilişkisi üzerine yoğunlaşmış ve literatürün önemli bir kısmında rantiye devletlerin demokratikleşemeyeceği iddiası öne sürülmüştür. Az sayıda bazı çalışma ise bu iddiaya karşı çıkmıştır. Arap ayaklanmaları RDK’nin iddaialarını tekrar gözden geçirmeyi zorunlu kılmıştır. Rantiye devletlerin sadece ikisinde, Bahreyn ve Libya’da, geniş anlamda ayaklanmalar gerçekleşmiştir. Bu iki ayaklanma da dış müdahale ile sonuçlanmıştır. Bahreyn’de dış müdahale ayaklanmayı bastırmaya yönelikken, Libya’da ayaklanmayı desteklemek üzere dış müdahale gerçekleşmiştir. Diğer rantiye devletlerde ise sadece çok sınırlı protestolar olmuştur. O halde bu durum iki soruyu gündeme getirmektedir: Öncelikle, iki rantiye devletteki ayaklanmalar bize neyi söylemektedir? Öte yandan, bu iki istisna dışında, rantiye devletlerde istikrarın korunması nasıl açıklanabilir?

Anahtar kelimeler

Rantiye Devlet Kuramı, Arap Ayaklanmaları, Petrol ve Siyaset, Ortadoğu’nun Siyasi İktisadı.

Atıf

Benli Altunışık, Meliha, “Rantiye devlet Kuramı ve Arap Ayaklanmaları: Bir değerlendirme”, Uluslararası İlişkiler, Volume 11, No. 42 (Summer 2014), p. 75-91.

Bağlılıklar

• Meliha BENLİ ALTUNIŞIK, Prof. Dr., Department of International Relations, Middle East Technical University