Eleştirel Gerçekçilik: Uluslararası İlişkiler Kuramında Post-Pozitivizm Sonrası Aşama

Özet

Eleştirel gerçekçilik Uluslararası İlişkiler kuramının gündemine artan bir şekilde yerleşen bir bilim felsefesidir. Uluslararası İlişkiler kuramı açısından en önemli özelliği uluslarası ilişkilerin incelenmesinde odak noktasını epistemolojiden ontolojiye kaydırmasıdır. Eleştirel gerçekçiliğin materyalist ontolojisine göre kişilerin gözlem ve duyumlarından bağımsız bir gerçek vardır. Bu, gerçeği gözlemlenebilen olgularla sınırlayan pozitivist bilim anlayışına olduğu kadar gerçeğin dilsel ya da söylemsel olduğunu ileri süren post-pozitivist yaklaşımlara da alternatif bir bilim felsefesidir. Eleştirel gerçekçilik uluslararası ilişkileri farklı ontolojik derinliği olan bir toplumsal ilişkiler bütününün parçası olarak görmekte, uluslararası yapıları toplumsal ilişkiler açısından tanımlamakta, yapı ile yapıyı oluşturan birimler arasındaki ilişkiyi dönüşümsel bir toplumsal eylem modeli etrafında geliştirerek hem iradeciliğin hem de yeni-gerçekçi yapısalcılığın tek yanlı determinizmine alternatif bir yaklaşımın ilkelerini sunmaktadır.

Anahtar kelimeler

Uluslararası İlişkiler Kuramı, Eleştirel (Bilimsel) Gerçekçilik, Pozitivizm, Yapı/Yapan İlişkisi, Dönüşümsel Toplumsal Eylem Modeli.

Atıf

Yalvaç, Faruk, “Eleştirel Gerçekçilik: Uluslararası İlişkiler Kuramında Post- Pozitivizm Sonrası Aşama”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 6, Sayı 24 (Kış 2010), s. 3- 32.

Bağlılıklar

• Faruk Yalvaç, Doç. Dr., Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü