Anayasa’da “Milletlerarası Hukukun Meşru Saydığı Haller” Sorunu

Özet

Uluslararası hukukta kuvvet kullanımı yasaklanmıştır. Bu ilkenin iki istisnası, meşru müdafaa ile BMGK tarafından BM Şartı’nın VII. Bölümü kapsamında alınacak kararlar uyarınca icra edilecek askeri harekâtlardır. Uluslararası hukuktaki bu sınırlamanın yanısıra, devletler, kendi iç mevzuatlarında da kuvvet kullanımına belirli düzenlemeler getirebilmektedir. Anayasa’nın 92. maddesine göre, savaş hali ilanına, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunmasına izin verme yetkisi, münhasıran TBMM’nindir. Ancak, TBMM’nin bu yetkisi “milletlerarası hukukun meşru saydığı hallerde” koşuluna bağlanmıştır. Bununla birlikte, Anayasa’da bu kavramın ve hallerin ne olduğu tanımlanmadığı gibi, bu tespiti yapmak için izlenecek mekanizma da belirlenmemiştir. Bu nedenle, Anayasanın sözkonusu hükmü ile kuvvet kullanmaya ilişkin uluslararası hukuk kuralları arasındaki ilişkinin ayrıntılı bir şekilde irdelenmesi gerekmektedir.

Anahtar kelimeler

Anayasa, BM Şartı, Kuvvet Kullanma, Meşru Müdafaa, Terör, İnsani Müdahale

Atıf

Balık, Gürcan, “Anayasa’da “Milletlerarası Hukukun Meşru Saydığı Haller” Sorunu”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 12, Sayı 47, s. 47-71.

Bağlılıklar

• Gürcan BALIK, Dr., Büyükelçi, Türk Dışişleri Bakanlığı, Ankara