Egemenlik Mezhepçiliğe Karşı: Geniş Levant Bölgesinde Çatışan Normlar ve Bölgesel Çatışmanın Mantığı

Özet

Orta Doğu, uzun süredir bir karmaşa ve şiddetli çatışma dönemiyle karşılaşma devam etmektedir. Artan çatışma ve rekabet seviyesini anlamada için iki temel yaklaşıma başvurulmaktadır: İlk yaklaşım açıklamasını, mevcut sorunları doğuda kalan Arap coğrafyasında şiddetlenen mezhepçi kutuplaşmaya dayandırmaktadır. Bu yaklaşıma göre bölgesel dinamikler en iyi şekilde, mezhepçi rejimlerin de aracı olarak kullandıkları kimlik politikalarıyla açıklanabilir. İkinci yaklaşım ise sorunların kaynağını devletin zayıflığına dayandırmaktadır. Bu yaklaşıma bu coğrafyadaki devletlerin kırılgan yapısı, etkili kurumların bulunmaması ve meşruiyet açığı sorunu elitlerinin devleti sosyal bölünmeyi artıran yöntemlerle yönetmelerine imkân tanımaktadır. Bu makale, her iki argümanın da Geniş Levant bölgesi ve doğudaki Arap coğrafyasında yaşanan bölgesel çatışmaların şeklini ve eğilimleri açıklamada yetersiz kaldığını savunmaktadır. Mevcut bölgesel dinamiklerin, bölgesel güvenlik düzeninin egemenlik normuyla mı yoksa mezhepçilik normuyla mı idare edileceği bağlamında ortaya çıkan rekabet ile en iyi şekilde açıklanacağı değerlendirilmektedir. Bu mücadele hiçbir normun egemen olmadığı normatif bir bölünme ortamında devam etmektedir. Bu durum, çoğunlukla farklı dini inanışlara sahip toplumları içinde barındıran ve yüksek seviyede sınır- ötesi müdahalelere sebep olan devletlerde ortaya çıkan şiddetli çatışmalarla gözler önüne serilmektedir.

Anahtar kelimeler

Mezhepçilik, Devlet Egemenliği, Düzen, İdeoloji, Normlar, Bölgesel Çatışma

Atıf

Heydemann, Steven ve Chace-Donahue, Emelie, “Egemenlik Mezhepçiliğe Karşı: Geniş Levant Bölgesinde Çatışan Normlar ve Bölgesel Çatışmanın Mantığı”, Uluslararasi Iliskiler, Cilt 15, Sayı 60, 2018, s. 5-19, DOI: 10.33458/uidergisi.525093

Bağlılıklar

• Steven HEYDEMANN, Prof. Dr., Middle East Studies and Government, Smith College
• Emelie CHACE-DONAHUE, MA Student, International Affairs, Graduate Institute of International and Development Studies