Uluslararası İlişkilere Teorik Bakmak

Özet

Teori kelimesinin aslı Yunanca. Kadim Yunanca'da "tefekkür, düşünme, zihni bakış" demek. Buradan hareketle teori ile bir yandan düşünme, tefekkür etme, zihnimizde canlandırma eylemini; diğer yandan da bu eylemlerimizin ürünlerini kastettiğimizi söyleyebiliriz. Zaten herhangi bir disiplinde teorik çalışma derken o disiplinin alanına yönelik düşünme, tefekkür etme, anlama, açıklama çabalarımıza atıf yapmaktayızdır. Bir disiplinle ilgili teoriler derken de o disiplin dahilinde ortaya konan açıklama ve anlama çabalarının sonuçlarına göndermede bulunmaktayızdır. Demek ki teori; evvelemirde realiteyi anlama çabasından başka bir şey değil. Realite ise kendimizin de dahil olduğu beşeri ve fiziki evren ve bu evrende olup biten her şey. Teori realiteyi anlama-açıklama çabasını içeriyorsa, ki öyledir, o zaman teorinin kendisi bizatihi bir pratiği içermektedir. Bu da, teori- pratik ayrımının mutlak olmadığı fikrinin en basit ifadesidir. Gerçi böyle bir ayrımdan genellikle bahsederiz, lakin bu ayrım işlevsel ve pedagojik gayelerle yapılan bir ayrımdır, mutlak değildir. Yani başka bir deyişle, her teorisyen bir pratik yapmaktadır ve her pratisyen de bir teori. Spesifik siyasa çalışması yapan birisi, kendisi farkında olmasa bile, aslında bir teoriye ya da teorik ilkelere dayanmaktadır. Bilim felsefesindeki ifadesi ile, belli bir paradigma dahilinde çalışmaktadır. Teori bir anlamda soyutlamadır. Soyutlama, yani tek tek olgulardan ve parçalardan kısmen bağımsız ifadeleştirme. Bu kaçınılmazdır. Çünkü aramızdaki iletişim bunu gerektirmektedir. Herkesin belli bir nesneyi aynı algılamasını aynen diğerine aktarması mümkün değildir. Aktarma amacı ile algılama amacı aynı olamayacağından diğeri ile iletişim için ortak bir araç kurmak gerekmektedir. İşte bu lisandır. Lisamızda kullandığımız kelimeler ve deyimler bir soyutlama ürünüdür. Yeryüzünde sayısız "elma" ağacı vardır. Bunların hiçbiri diğerinin tıpatıp aynısı değildir. Lakin belli ortaklıklarına dayanarak onlara "elma" adını vererek kısmen tek tek ağaçlardan soyutluyoruzdur. İşte ancak bu soyutlama sonucu iletişim kurarız. Ayrıca, realiteyi anlama-açıklama çabasında bulunan bizlerle bu realite arasında yüzdeyüz bir koşutluk

Anahtar kelimeler

Uluslararası İlişkiler, Teori, Pratik

Atıf

Uluslararası İlişkiler, Cilt 2, Sayı 6, Yaz 2005, s. 157-163

Bağlılıklar

• Nuri Yurdusev, Doç. Dr., Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü